复次,若人为恶应堕地狱,遇善知识能灭其罪,得生人天。
我昔曾闻,有婆迦利人至中天竺,时天竺国王即用彼人为聚落主。时聚落中多诸婆罗门,有亲近者为聚落主说罗摩延书,又婆罗他书说,阵战死者命终生天,投火死者亦生天上,又说天上种种快乐,辞章巧妙而作是说,使聚落主心意骇动,谓必有是。即作火坑,聚香薪𧂐作婆罗门会,诸人云集来至会所,时聚落主将欲投火。此聚落主与一释种比丘先共相识,尔时比丘来至其家,见聚落主于其家中种种庄严,比丘问言:“欲作何等?”聚落主言:“我欲生天。”比丘问言:“汝云何去?”寻即答言:“我投火坑便得生天。”比丘问言:“汝颇知天道不?”答言:“不知。”比丘问言:“汝若不知,云何得去?汝今行时,从一聚落至一聚落,尚须引导而知途路,况彼天上道路长远?忉利天上去此三百三十六万里,无人引导,何由能得至彼天上?若天上乐者,彼上座婆罗门,年既老大贫于财物,其妇又老面首丑恶,何所爱乐?何不将去共向天上?”时彼聚落主既闻语已,作是思惟:“若投火坑得生天者,彼婆罗门应共我去。所以者何?彼婆罗门贫穷困苦无可爱恋,应当舍苦就彼天乐;若其不去,徒作欺诳欲杀于我。”作是念已,即便前捉上座婆罗门手,欲共投火俱向天上。时婆罗门挌不肯去。何以故?婆罗门等但为钱财来至会所。时聚落主见婆罗门不欲入火,即说偈言:
如所闻上天,众乐不可计,
触物生贪着,视东而忘西。
计其家所有,一切众乐具,
比方于天上,犹若以芥子,
以方于太山,若其必少欲,
而无贪著者,我今观察汝,
贪欲剧炽火。若不用妇女,
看守丑老妻,而来至此会,
贪求于钱财,用供给其家。
若爱恋其子,不欲生天者,
计彼生天力,过足护汝子。
若不知天道,何故使我往?
设知天道者,何故格不去?
云何喜教人,欲使我投火?
或贪我财物,欲得分取用?
云何无悲愍,苦酷乃如是?
或是先世怨,必是大欺诳,
与死作伴党,劝令我生天。
劝㢡我令死,强逼我入火,
教人远家居,修于苦行法。
投渊及赴火,自饿亦断食,
观其教旨意,欲令门断绝。
斯诸婆罗门,乐为杀害事,
是故我舍离,当入于佛法。
佛法大慈悲,终不伤害物,
大火焚山野,麋鹿皆避走。
由其爱性命,求觅清凉处,
我今亦应尔,归诚求救护。
尔时比丘见婆迦利心已厌患诸婆罗门,于三宝所深生信敬,赞言:“善哉善哉!慧命!汝于今者始在天道。”即说偈言:
佛语至天道,及以解脱道,
此语决定至,中间终无错。
一切智说道,广略之别相,
无害实语等,施及伏诸根。
是道与天道,斯非诸苦行,
投渊赴火等,之所能获得。
此可作死缘,非天解脱因,
往古人寿长,诸仙寿亦长。
厌患此身故,不欲久住世,
先习诸禅定,断于欲界结,
自知舍是身,必生于梵天。
无由得丧命,投渊而赴火,
由此丧命故,得生梵天中。
禅定断结故,而得生梵天,
不由投岩火,得生于天上。
彼有同伴仙,以天眼观察,
此死生何处?见生梵天中,
先见投渊死,谓以此生天。
余者愚不见,谓为投渊火,
得生梵天上,是故生倒见。
诸余婆罗门,愚痴无智慧,
不观修禅定,断除诸结使,
但睹投渊火,谓得生天上。
由是倒惑故,遂生诸经论,
愚者皆信受,投渊而赴火。
智人善观察,舍弃而不为,
修行诸善法,以为天道因。
投渊赴火等,非是修善行,
可得脱死缘,亦非生天因;
身心依佛法,是名寂灭道。
用是外道为?无果徒受苦,
钻水求醍醐,虽劳永难得。