佛告须菩提:“汝问:“云何菩萨摩诃萨大乘发趣?”若菩萨摩诃萨行六波罗蜜时,从一地至一地,是名菩萨摩诃萨大乘发趣。”
须菩提白佛言:“世尊!云何菩萨摩诃萨从一地至一地?”
佛言:“菩萨摩诃萨知一切法无来去相,亦无有法若来若去、若至若不至、诸法相不灭故。菩萨摩诃萨于诸地不念不思惟,而修治地业亦不见地。何等菩萨摩诃萨治地业?菩萨摩诃萨住初地时行十事:一者、深心坚固、用无所得故。二者、于一切众生中等心,众生不可得故。三者、布施、施者、受者不可得故。四者、亲近善知识,亦不自高。五者、求法,一切法不可得故。六者、常出家,家不可得故。七者、爱乐佛身,相好不可得故。八者、演出法教,诸法分别不可得故。九者、破憍慢,法生慧不可得故。十者、实语,诸语不可得故。菩萨摩诃萨如是初地中住,修治十事治地业。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住二地中常念八法。何等八?一者、戒清净。二者、知恩报恩。三者、住忍辱力。四者、受欢喜。五者、不舍一切众生。六者、入大悲心。七者、信师恭敬咨受。八者、勤求诸波罗蜜。须菩提!是名菩萨摩诃萨住二地中满足八法。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住三地中行五法。何等五?一者、多学问,无厌足。二者、净法施,亦不自高。三者、净佛国土,亦不自高。四者、受世间无量勤苦,不以为厌。五者、住惭愧处。须菩提!是名菩萨摩诃萨住三地中应满足五法。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住四地中应受行不舍十法。何等十?一者、不舍阿兰若住处。二者、少欲。三者、知足。四者、不舍头陀功德。五者、不舍戒。六者、秽恶诸欲。七者、厌世间心,顺涅槃心。八者、舍一切所有。九者、心不没。十者、不惜一切物。须菩提!是名菩萨摩诃萨住四地中不舍十法。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住五地中远离十二法。何等十二?一者、远离亲白衣。二者、远离比丘尼。三者、远离悭惜他家。四者、远离无益谈说。五者、远离瞋恚。六者、远离自大。七者、远离蔑人。八者、远离十不善道。九者、远离大慢。十者、远离自用。十一者、远离颠倒。十二者、远离淫怒痴。须菩提!是为菩萨摩诃萨住五地中远离十二事。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住六地中当具足六法。何等六?所谓六波罗蜜。复有六法所不应为。何等六?一者、不作声闻、辟支佛意。二者、布施不应生忧心。三者、见有所索心不没。四者、所有物布施。五者、布施之后心不悔。六者、不疑深法。须菩提!是名菩萨摩诃萨住六地中应满具六法、远离六法。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住七地中应远离二十法所不应着。何等二十?一者、不着我。二者、不着众生。三者、不着寿命。四者、不着众数乃至知者见者。五者、不着断见。六者、不着常见。七者、不应作相。八者、不应作因见。九者、不著名色。十者、不着五阴。十一者、不着十八界。十二者不着十二入。十三者、不着三界。十四者、不作着处。十五者、不作所期处。十六者、不作依处。十七者、不着依佛见。十八者、不着依法见。十九者、不着依僧见。二十者、不着依戒见。是二十法所不应着。复有二十法应具足满。何等二十?一者、具足空。二者、无相证。三者、知无作。四者、三分清净。五者、一切众生中慈悲智具足。六者、不念一切众生。七者、一切法等观,是中亦不着。八者、知诸法实相,是事亦不念。九者、无生法忍。十者、无生智。十一者、说诸法一相。十二者、破分别相。十三者、转忆想。十四者、转见。十五者、转烦恼。十六者、等定慧地。十七者、调意。十八者、心寂灭。十九者、无阂智。二十者、不染爱。须菩提!是名菩萨摩诃萨住七地中应具足二十法。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住八地中应具足五法。何等五?顺入众生心。游戏诸神通。见诸佛国。如所见佛国,自庄严其国。如实观佛身,自庄严佛身。是五法具足满。复次,须菩提!菩萨摩诃萨住八地中复具足五法。何等五?知上下诸根。净佛国土。入如幻三昧。常入三昧。随众生所应善根受身。须菩提!是为菩萨摩诃萨住八地中具足五法。
复次,须菩提!菩萨摩诃萨住九地中应具足十二法。何等十二?受无边世界所度之分。菩萨得如所愿。知诸天、龙、夜叉、揵闼婆语而为说法。处胎成就。家成就。所生成就。姓成就。眷属成就。出生成就。出家成就。庄严佛树成就。一切诸善功德成满具足。须菩提!是名菩萨摩诃萨住九地中应具足十二法。
“须菩提!十地菩萨当知如佛。”
尔时慧命须菩提白佛言:“世尊!云何菩萨摩诃萨深心治地业?”
佛言:“菩萨摩诃萨应萨婆若心集一切善根,是名菩萨摩诃萨深心治地业。”
“云何菩萨于一切众生中等心?”
佛言:“若菩萨摩诃萨应萨婆若心生四无量心,所谓慈、悲、喜、舍,是名于一切众生中等心。”
“云何菩萨修布施?”
佛言:“菩萨施与一切众生,无所分别,是名修布施。”
“云何菩萨亲近善知识?”
佛言:“能教人入萨婆若中住。如是善知识亲近咨受恭敬供养,是名亲近善知识。”
“云何菩萨求法?”
佛言:“菩萨应萨婆若心求法,不堕声闻、辟支佛地,是名求法。”
“云何菩萨常出家治地业?”
佛言:“菩萨世世不杂心出家,佛法中出家,无能障阂者,是名常出家治地业。”
“云何菩萨爱乐佛身治地业?”
佛言:“若菩萨见佛身相,乃至阿耨多罗三藐三菩提终不离念佛,是名爱乐佛身治地业。”
“云何菩萨演出法教治地业?”
佛言:“菩萨若佛现在、若佛灭度后,为众生说法,初中后善,妙义好语净洁纯具,所谓修多罗乃至忧波提舍,是名演出法教治地业。”
“云何菩萨破于憍慢治地业?”
佛言:“菩萨破是憍慢故,终不生下贱家,是名破于憍慢治地业。”
“云何菩萨实语治地业?”
佛言:“菩萨如所说行,是名实语治地业。是为菩萨摩诃萨初住地中修行十事治地业。”
“云何菩萨戒清净?”
“若菩萨摩诃萨不念声闻、辟支佛心及诸破戒、障佛道法,是名戒清净。”
“云何菩萨知恩报恩?”
“若菩萨摩诃萨行菩萨道,乃至小恩尚不忘何况多,是名知恩报恩。”
“云何菩萨住忍辱力?”
“若菩萨于一切众生无瞋无恼,是名住忍辱力。”
“云何菩萨受欢喜?”
“所谓成就众生以此为喜,是名受欢喜。”
“云何菩萨不舍一切众生?”
“若菩萨念欲救一切众生故,是名不舍一切众生。”
“云何菩萨入大悲心?”
“若菩萨如是念:“我为一一众生故,如恒河沙等劫地狱中受勤苦,乃至是人得佛道入涅槃。”如是名为为一切十方众生忍苦,是名入大悲心。”
“云何菩萨信师恭敬咨受?”
“若菩萨于诸师如世尊想,是名信师恭敬咨受。”
“云何菩萨勤求诸波罗蜜?”
“若菩萨一心求诸波罗蜜无异事,是名勤求诸波罗蜜。是为菩萨摩诃萨住二地中满足八法。”
“云何菩萨摩诃萨多学问无厌足?”
“诸佛所说法,若此间世界、若十方世界诸佛所说法,尽欲闻持,是名多学问无厌足。”
“云何菩萨净法施?”
“有所法施乃至不求阿耨多罗三藐三菩提,何况余事,是名不求名利法施。”
“云何菩萨净佛国土?”
“以诸善根回向净佛国土,是名净佛国土。”
“云何菩萨受世间无量勤苦不以为厌?”
“诸善根备具故,能成就众生亦庄严佛土,乃至具足萨婆若,终不疲厌,是名受无量勤苦不以为厌。”
“云何菩萨住惭愧处?”
“耻诸声闻、辟支佛意,是名住惭愧处。是为菩萨摩诃萨住三地中满足五法。”
“云何菩萨不舍阿练若住处?”
“能过声闻辟支佛地,是名不舍阿练若住处。”
“云何菩萨少欲?”
“乃至阿耨多罗三藐三菩提尚不欲,何况余欲,是名少欲。”
“云何菩萨知足?”
“得一切种智,是名知足。”
“云何菩萨不舍头陀功德?”
“观诸深法忍,是名不舍头陀功德。”
“云何菩萨不舍戒?”
“不取戒相,是名不舍戒。”
“云何菩萨秽恶诸欲?”
“欲心不生故,是名秽恶诸欲。”
“云何菩萨厌世间心、顺涅槃心?”
“知一切法不作故,是名厌世间心、顺涅槃心。”
“云何菩萨舍一切所有?不惜内外诸法故,是名舍一切所有。”
“云何菩萨心不没?”
“二种识处心不生故,是名心不没。”
“云何菩萨不惜一切物?”
“于一切物不着不念,是名不惜一切物。是为菩萨于四地中不舍十法。”
“云何菩萨远离亲白衣?”
“菩萨出家所生,从一佛国至一佛国,常出家剃头着染衣,是名远离亲白衣。”
“云何菩萨远离比丘尼?”
“不共比丘尼住,乃至弹指顷亦不生念,是名远离比丘尼。”
“云何菩萨远离悭惜他家?”
“菩萨如是思惟:“我应安乐众生,他今助我安乐,云何生悭?”是名远离悭惜他家。”
“云何菩萨远离无益谈处?”
“若有谈处或生声闻、辟支佛心,我当远离,是名远离无益谈处。”
“云何菩萨远离瞋恚?”
“不令瞋心、恼心、斗心得入,是名远离瞋恚。”
“云何菩萨远离自大?”
“所谓不见内法故,是名远离自大。”
“云何菩萨远离篾人?”
“所谓不见外法故,是名远离篾人。”
“云何菩萨远离十不善道?”
“是十不善道能障八圣道,何况阿耨多罗三藐三菩提,是名远离十不善道。”
“云何菩萨远离大慢?”
“是菩萨不见法可作大慢者,是名远离大慢。”
“云何菩萨远离自用?”
“是菩萨不见是法可自用者,是名远离自用。”
“云何菩萨远离颠倒?”
“颠倒处不可得故,是名远离颠倒。”
“云何菩萨远离淫怒痴?”
“淫怒痴处不可见故,是名远离淫怒痴。是为菩萨住五地中远离十二法。”
“云何菩萨住六地中具足六法?”
“所谓六波罗蜜。诸佛及声闻、辟支佛住六波罗蜜中能度彼岸,是名具足六法。”
“云何菩萨不作声闻、辟支佛意?”
“作是念:“声闻、辟支佛意,非阿耨多罗三藐三菩提道。”
“云何菩萨布施不生忧心?”
“作是念:“此非阿耨多罗三藐三菩提道。”
“云何菩萨见有所索心不没?”
“作是念:“此非阿耨多罗三藐三菩提道。”
“云何菩萨所有物布施?”
“菩萨初发心时布施,不言:“是可与;是不可与。”
“云何菩萨布施之后心不悔?”
“慈悲力故。”
“云何菩萨不疑深法?”
“信功德力故。是为菩萨住六地中远离六法。”
“云何菩萨不着我?”
“毕竟无我故。”
“云何菩萨不着众生、不着寿命、不着众数乃至知者、见者?”
“是诸法毕竟不可得故。”
“云何菩萨不着断见?”
“无有法断,诸法毕竟不生故。”
“云何菩萨不着常见?”
“若法不生,是不作常。”
“云何菩萨不应取相?”
“无诸烦恼故。”
“云何菩萨不应作因见?”
“诸见不可见故。”
“云何菩萨不著名色?”
“名色处相无故。”
“云何菩萨不着五阴、不着十八界、不着十二入?”
“是诸法性无故。”
“云何菩萨不着三界?”
“三界性无故。”
“云何菩萨不应作着心?云何菩萨不应作愿?云何菩萨不应作依止?”
“是诸法性无故。”
“云何菩萨不着依佛见?”
“作依见不见佛故。”
“云何菩萨不着依法见?”
“法不可见故。”
“云何菩萨不着依僧见?”
“僧相无为,不可依故。”
“云何菩萨不着依戒见?”
“罪无罪不着故。是为菩萨住七地中二十法所不应着。”
“云何菩萨应具足空?”
“具足诸法自相空故。”
“云何菩萨无相证?”
“不念诸相故。”
“云何菩萨知无作?”
“于三界中不作故。”
“云何菩萨三分清净?”
“十善道具足故。”
“云何菩萨一切众生中慈悲智具足?”
“得大悲故。”
“云何菩萨不念一切众生?”
“净国土具足故。”
“云何菩萨一切法等观?”
“于诸法不损益故。”
“云何菩萨知诸法实相?”
“诸法实相无知故。”
“云何菩萨无生忍?”
“为诸法不生不灭,不作忍故。”
“云何菩萨无生智?”
“知名色不生故。”
“云何菩萨说诸法一相?”
“心不行二相故。”
“云何菩萨破分别相?”
“一切法不分别故。”
“云何菩萨转忆想?”
“小大无量想转故。”
“云何菩萨转见?”
“于声闻、辟支佛地见转故。”
“云何菩萨转烦恼?”
“断诸烦恼故。”
“云何菩萨等定慧地?”
“所谓得一切种智故。”
“云何菩萨调意?”
“于三界不动故。”
“云何菩萨心寂灭?”
“制六根故。”
“云何菩萨无阂智?”
“得佛眼故。”
“云何菩萨不染爱?”
“舍六尘故。是为菩萨住七地中具足二十法。”
“云何菩萨顺入众生心?”
“菩萨以一心知一切众生心及心数法。”
“云何菩萨游戏诸神通?”
“以是神通从一佛国至一佛国,亦不作佛国想。”
“云何菩萨观诸佛国?”
“自住其国见无量诸佛国,亦无佛国想。”
“云何菩萨如所见佛国,自庄严其国?”
“住转轮圣王地,遍至三千大千世界,以自庄严。”
“云何菩萨如实观佛身?”
“如实观法身故。是为菩萨住八地中具足五法。”
“云何菩萨知上下诸根?”
“菩萨住佛十力,知一切众生上下诸根。”
“云何菩萨净佛国土?”
“净众生故。”
“云何菩萨如幻三昧?”
“住是三昧能成办一切事,亦不生心相故。”
“云何菩萨常入三昧?”
“菩萨得报生三昧故。”
“云何菩萨随众生所应善根受身?”
“菩萨知众生所应生善根而为受身,成就众生故。是为菩萨住八地中具足五法。”
“云何菩萨受无边世界所度之分?”
“十方无量世界中众生,如诸佛法所应度者而度脱之。”
“云何菩萨得如所愿?”
“得六波罗蜜具足故。”
“云何菩萨知诸天、龙、夜叉、揵闼婆语?”
“辞辩力故。”
云何菩萨胎生成就?
菩萨世世常化生故。
“云何菩萨家成就?”
“常在大家生故。”
“云何菩萨所生成就?”
“若刹利家生、若婆罗门家生故。”
“云何菩萨姓成就?”
“如过去菩萨所生姓,从此中生故。”
“云何菩萨眷属成就?”
“纯诸菩萨摩诃萨为眷属故。”
“云何菩萨出生成就?”
“生时光明遍照无量无边世界,亦不取相故。”
“云何菩萨出家成就?”
“出家时无量百千亿诸天侍从出家,是一切众生必至三乘。”
“云何菩萨庄严佛树成就?”
“是菩提树以黄金为根,七宝为茎节枝叶,茎节枝叶光明遍照十方阿僧祇三千大千世界。”
“云何菩萨一切诸善功德成满具足?”
“菩萨得众生清净,佛国亦净。是为菩萨住九地中具足十二法。”
“云何菩萨住十地中当知如佛?”
“若菩萨摩诃萨具足六波罗蜜、四念处,乃至十八不共法、一切种智具足满,断一切烦恼及习,是名菩萨摩诃萨住十地中当知如佛。须菩提!菩萨摩诃萨住是十地中,以方便力故行六波罗蜜,行四念处乃至十八不共法,过干慧地、性地、八人地、见地、薄地、离欲地、已作地、辟支佛地、菩萨地,过是九地住于佛地,是为菩萨十地。如是,须菩提!是名菩萨摩诃萨大乘发趣。”