复次,若人学问,虽复毁行,以学问力寻能得道,以是义故应勤学问。
我昔曾闻,有一多闻比丘住阿练若处,时有寡妇数数往来此比丘所,听其说法。于时学问比丘于此寡妇心生染着,以染着故所有善法渐渐劣弱,为凡夫心结使所使,与此妇女共为言要。妇女言:“汝今若能罢道还俗,我当相从。”彼时比丘即便罢道。既罢道已,不能堪任世间苦恼,身体羸瘦不解生业,未知少作而大得财,即自思惟:“我于今者作何方计得生活耶?”复作是念:“唯客杀羊,用功极轻兼得多利。”作是念已求觅是处,以凡夫心易朽败故造作斯业,遂与屠儿共为亲友。于卖肉时,有一相识乞食道人,于道路上偶值得见,见已便识头发蓬乱,着青色衣身上有血,犹如阎罗罗刹,所执肉称悉为血污。见其称肉欲卖与人,比丘见已即长叹息作是思惟:“佛语真实!凡夫之心轻躁不停,极易回转。先见此人勤修学问护持禁戒,何意今日忽为斯事?”作是念已,即说偈言:
汝若不调马,放逸造众恶,
云何离惭愧,舍弃调伏法?
威仪及进止,为人所乐见,
飞鸟及走兽,睹之不惊畏。
行恐伤蚁子,慈哀怜众生,
如是悲愍心,今为安所在?
凡夫之人其心不定,正可名为沙门婆罗门数,是故如来不说标相;若得见谛真实,是名为沙门及婆罗门。复说偈言:
勇捍而自称,谓己真沙门,
为此不调心,忽作斯大恶。
说是偈已,寻即思惟:“我于今者作何方便令其开悟?如佛言曰:“若教人时,先当令其于四不坏生清净信,此四不坏能令众生得见四谛。”今当为说作业根本。”作是念已而语之言:“汝于今者极善称量。”时卖肉者作是念言:“此比丘既不买肉,何故语我极善称量?”作是念已,即说偈言:
此必有悲愍,而来见济拔!
如斯之比丘,久离市易法,
见吾为恶业,故来欲救度。
实是贤圣人,为我作利益!
说是偈已,寻忆昔者为比丘时造作诸行,念先所诵经名曰苦聚欲过欲味。思忆此已,即以肉称远投于地,于生死中深生厌患,语彼比丘:“大德,大德!”而说偈言:
欲味及欲过,何者为最多?
我以惭愧䩙,捉持智慧秤。
思量如此事,心已得通达,
不见其有利,纯睹欲衰患。
以是故我今,宜应舍离欲,
往诣于僧坊,复还求出家。
我今为欲作,身苦极下贱,
虽是现在身,即如堕恶道。
我昔出家时,滤水而后饮,
悲愍护他命,无有伤害心。
今日如恶鬼,食人精血者,
我今乐杀害,习而不能舍。
善哉佛所说,亲近于欲者,
无恶而不造。我今为欲使,
衰苦乃至此。一切种智说,
四谛我未证,从今日已去,
终不更放逸。十力尊所说,
前为放逸者,后止更不作,
如月离云翳,明照于世间。
是故我今当,专心持禁戒,
设头上火然,衣服亦焚烧,
我当坚精进,修行调顺法,
断难伏结使,必令得寂灭。
假毁绝筋脉,形体皆枯干,
不见四谛者,我终不休息,
先灭结使怨,得胜报施恩。
尔时比丘知其心念,彼智慧火方始欲然,即说偈言:
汝今若出家,必应得解脱,
迦梨与僧钳,及以质多罗,
如此等比丘,皆七返罢道,
后复还出家,获得阿罗汉。
十力世尊戒,汝亦不毁犯,
汝不起邪见,汝有多闻智,
生于厌离善,修习寂静乐。
汝有多闻灯,结使风所灭,
汝还修多闻,必至无畏方。
为结之所漂,当依修定力,
修定得胜力,明了见结使。
由汝常修集,故乐出家法,
心近善功德,为结使所坏,
修集于正道,是意捉结使,
如象绝䩭靽,自恣随意去。
时罢道比丘即舍恶业,出家精勤得阿罗汉果。