闻如是:
一时佛在舍卫国优梨聚中。时,诸比丘,中饭之后坐于讲堂,私共讲议:“人命致短,身安无几,当就后世。天人众物无生不死。愚闇之人,悭贪不施,不奉经道,谓善无福,恶无重殃。恣心快志,恶无不至,违于佛教,后悔何益?”佛以天耳,遥闻诸比丘讲议非常无上之谈,世尊即起至比丘所,就座而坐,曰:“属者何议?”长跪对曰:“属饭之后,共议人命恍惚不久当就后世。”对如上说。世尊叹曰:“善哉善哉!甚快!当尔弃家学道,志当清洁,唯善可念耳。比丘坐起当念二事:一当说经,二当禅息。欲闻经不?”对曰:“唯然,愿乐闻之。”
世尊即曰:“昔有国王名曰拘猎,其国有树,树名须波桓树,围五百六十里,下根四被八百四十里,高四千里,其枝四布二千里。树有五面,一面王及宫人共食之,二面百官食之,三面众民食之,四面沙门道人食之,五面鸟兽食之。其树果大如二斗瓶,味甘如蜜,无守护者亦不相侵。时,人皆寿八万四千岁,都有九种病:寒、热、饥、渴、大小便利、爱欲、食多、年老体羸,有斯九病。女人年五百岁乃行出嫁。时有长者名阿离念弥,财贿无数。念弥自惟:“寿命甚促,无生不死,宝非己有,数致灾患,不如布施以济贫乏。世荣虽乐,无久存者,不如弃家,捐秽浊、执清洁,被袈裟作沙门。”即诣贤众受沙门戒。凡人见念弥作沙门,数千余人,闻其圣化皆觉无常,有盛即衰,无存不亡,唯道可贵,皆作沙门,随其教化。
念弥为诸弟子说经曰:“人命致短,恍惚无常,当弃此身就于后世。无生不死,焉得久长?是故当绝悭贪之心,布施贫乏,捡情摄欲,无犯诸恶。人之处世命流甚迅,人命譬若朝草上露须臾即落。人命如此,焉得久长?人命譬若天雨堕水泡起即灭,命之流疾有甚于泡。人命譬若雷电恍惚,须臾即灭,命之流疾有甚雷电。人命譬若以杖捶水,杖去水合,命之流疾有甚于此。人命譬若炽火上炒少膏着中,须臾燋尽,命之流去疾于少膏。人命譬若织机经缕,稍就减尽,天命日夜耗损若兹,忧多苦重,焉得久长?人命譬若牵牛市屠,牛一迁步,一近死地,人得一日犹牛一步,命之流去又促于此。人命譬若水从山下,昼夜进疾无须臾止,人命过去有疾于此,昼夜趣死,进疾无住。人处世间,甚勤苦、多忧念,人命难得,以斯之故,当奉正道,守行经戒无得毁伤,布施穷乏,人生于世无不死者。”念弥教诸弟子如斯,又曰:“吾弃贪淫瞋恚愚痴歌舞伎乐睡眠邪僻之心,就清净心,远离爱欲,捐诸恶行,内洗心垢,灭诸外念,睹善不喜,逢恶不忧,苦乐无二清净其行,一心不动得第四禅。吾以慈心教化人物,令知善道升生天上,悲怜伤愍恐其堕恶。吾见四禅及诸空定,靡不照达,其心欢喜;以其所见教化万物,令见深法。禅定佛事,若有得者亦助之喜。养护万物如自护身,行此四事其心正等,眼所受见粗好诸色,其耳所闻叹音骂声,香熏臭秽美味苦辛,细滑粗恶,可意之愿,违心之恼,好不欣豫,恶不怨恚。守斯六行,以致无上正真之道。若曹亦当行斯六行,以获应真之道。”念弥者三界众圣之尊师也,智慧妙达无窈不明矣。其诸弟子虽未即得应真道者,要其寿终皆生天上。心寂志寞尚禅定者,皆生梵天,次生化应声天,次生不憍乐天,次生兜术天,次生炎天,次生忉利天,次生第一天上,次生世间王侯之家。行高得其高,行下得其下,贫富贵贱,延寿夭逝,皆由宿命,奉念弥戒无唐苦者。
念弥者,是我身。诸沙门仂行精进,可脱于生老病死忧恼之苦,得应真灭度大道;不能悉行,可得不还、频来、沟港之道也。明者深惟,人命无常,恍惚不久,才寿百岁,或得不得。百岁之中凡更三百时,春夏冬月各更其百也;更千二百月,春夏冬节各更四百月;更三万六千日,春更万二千日,夏暑冬寒各万二千日。百岁之中一日再饭,凡更七万二千饭,春夏冬日各更二万四千饭也。并除其为婴儿乳哺未能饭时,傥懅不饭,或疾病,或瞋恚,或禅或斋,或贫困乏食之时,皆在七万二千饭中。百岁之中,夜卧除五十岁,为婴儿时除十岁,病时除十岁,营忧家事及余事除二十岁,人寿百岁才得十岁乐耳。
佛告诸比丘:“吾已说人命、说年说月说日饭食寿命,吾所当为诸比丘说者皆已说之,吾志所求皆已成也,汝诸比丘志愿所求亦当卒之。当于山泽若于宗庙,讲经念道无得懈惰,快心之士后无不悔矣。”
佛说经已,诸比丘无不欢喜,为佛作礼而去。