四十九、
昔者有国名摩天罗,王名难,学通神明,靡幽不睹,觉世非常,曰:“吾身当朽为世粪壤,何国之可保?”捐荣弃乐,服大士之法服,一钵食为足,禀沙门戒,山林为居积三十年。树边有坑,坑深三十丈。时,有猎者,驰骋寻鹿堕于坑中。时,有鸟、蛇各一,亦惊俱陨焉,体皆毁伤,俱亦困矣。仰天悲号,有孤穷之音。道士怆然,火照见之,涕泣交颈,临坑告曰:“汝等无忧,吾拔汝重难。”即作长绳悬以登之,三物或衔或持,遂获全命。俱叩头谢曰:“吾等命在转烛,道士仁惠弘普无量,令吾等得睹天日。愿终斯身给众所乏,以微报重,万不赛一。”
道士曰:“吾为国王,国大民多,宫宝婇女诸国为上,愿即响应何求不得?吾以国为怨窟,以色声香味华服邪念,为六剑截吾身,六箭射吾体,由斯六邪轮转受苦,三涂酷烈难忍难堪,吾甚厌之。捐国为沙门,愿获如来.无所著.正真道.最正觉.道法御.天人师,开化群生令还本元,岂但汝等三人而已乎?各还旧居见汝所亲,令三自归无违佛教矣。”
猎者曰:“处世有年,虽睹儒士积德为善,岂有若佛弟子恕己济众,隐处而不扬名者乎?若道士有之,愿至吾家乞微供养。”乌曰:“吾名钵,道士有难,愿呼吾名,吾当驰诣。”蛇曰:“吾名苌,若道士有患,愿呼吾名,必来报恩。”辞毕各退。
他日,道士之猎者舍,猎者遥见其来,告妻曰:“彼不祥之人来,吾敕汝为馔。”徐徐设之,彼过日中即不食矣。妻睹道士勃然作色,讹留设食,虚谈过中。道士退矣,还山睹乌,呼名曰:“钵。”乌问曰:“自何来耶?”曰:“猎者所来。”乌曰:“已食乎?”曰:“彼设未办而日过中,时不应食故吾退耳。”乌曰:“凶咎之鬼难以慈济,违仁背恩,凶逆之大也。吾无饮食,无以供养。留心坐斯,吾须臾还。”飞之般遮国,入王后宫,睹王夫人卧,首饰之中有明月珠。乌衔驰还,以奉道士。
夫人寤寐,求之不获,即以上闻。王敕臣民:“有得之者,赏金银各千斤,牛马各千首;得不贡者,罪重灭宗。”道士惠猎者,猎者缚而白之。王曰:“汝从何得斯宝乎?”道士深惟:“以状言之,即一国乌皆死矣;云盗得之,斯非佛弟子也。”默然受拷,杖楚千数,不怨王,不仇彼,弘慈誓曰:“令吾得佛,度众生诸苦矣。”
王曰:“取道士埋之,唯出其头,明日戮焉。”道士乃呼蛇曰:“苌。”蛇曰:“天下无知我名者,唯有道士耳。扬声相呼,必有以也。”疾迈,见道士若兹,叩头问曰:“何由致此?”道士具陈厥所由然。蛇流泪曰:“道士仁如天地,尚与祸会,岂况无道,谁将祐之乎?天仁无怨,斯王唯有太子一人,无他储副,我将入宫咋杀太子,以吾神药传之即愈。”蛇夜入宫,咋之即绝。停尸三日,令曰:“有能活太子者,分国而治。”载之山间,当火葬之。行径历道士边,道士曰:“太子何疾而致丧身乎?且无葬矣!吾能活之。”从者闻说,驰以上闻。王心悲喜,重更哀恸曰:“吾赦尔罪,分国为王。”道士以药传身,太子忽然兴曰:“吾何缘在斯乎?”从者具陈所以。太子还宫,巨细喜舞。
分国惠之,一无所受。王寤曰:“分国不受,岂当盗哉?”问:“子何国人?以何见为沙门乎?何从获珠?行高乃然,忽罹斯患,将以何由?”道士本末陈焉,王为怆然泣泪流面。王告猎者曰:“子有功勋于国,悉呼九亲来,吾欲重赐之。”亲无巨细皆诣宫门,王曰:“不仁背恩,恶之元首。”尽杀之矣。道士入山学道,精进不惓,命终生天上。
佛告诸比丘:“时道士者,吾身是也。乌者,鹙鹭子是也。蛇者,阿难是,猎者。调达是。其妻者,怀槃女子是也。菩萨弘仁度无极行忍辱如是。